સવાર સવાર માં જો કોઈ ને મળી ને તેની સાથે એકાદ કલાક પસાર કરવાનું બનતું હોય તો તે છે અખબાર , અને વળી તે પણ દરરોજ . ધીમે ધીમે છાપા ઓ માં , લુંટ  ચોરી , ખૂન , બળાત્કાર , અકસ્માત અને ઠગાઈ ના સમાચારો નું પ્રમાણ વધતું જ રહ્યું છે . આઈનસ્ટાઈન અત્યારે જીવિત હોત તો તેણે ફીઝીક્સ , અને બ્રહ્માંડ જેવા વિષયો ને થોડો સમય તડકે સુકાતા મુકીને , ગુનાખોરી અને કળિયુગ ના સમય વચ્ચેની સાપેક્ષતા ના સિદ્ધાંતો જરૂરથી શોધ્યા હોત . અલબત્ત એક સાપેક્ષતા ગુનાખોરી અને સામાજિક આધુનિકરણ વચ્ચે છે પણ ખરી . આધુનિકરણ માત્ર વિચારો નું નથી થયું . આદતો, ઇચ્છાઓ, સપનાઓનું પણ થયું છે . વાસ્તવ માં વૈચારિક આધુનીકરણે તો માત્ર પા પા  પગલીઓ જ ભરી છે .  એષણાઓ નું આધુનિકરણ અને તેણે પરિપૂર્ણ કરવાની ઘેલછાએ તો હરણફાળ ભરી છે .

પરાપૂર્વ થી ચાલ્યું આવે છે, કે જયારે તકલીફો ના ઉપાય માટે ના બધા રસ્તા બંધ થઇ જાય ,ત્યારે આધ્યાત્મ નો દરવાજો હંમેશા ખુલ્લો હોય છે . એક જનસામાન્ય માટે આધ્યાત્મ એટલે ...એક ડીવોશનલ પુસ્તક ,ભજન કીર્તન કે ધ્યાન , અથવા તો આધ્યાત્મિક ગુરુ નો સત્સંગ . પુસ્તક નામનું પ્રાણી તો જાણે લુપ્ત થતી પ્રજાતિ માં આવી ચુક્યું છે , છતાં થોડુ ઘણું જે અસ્તિત્વ વધ્યું છે તે આધ્યાત્મિક પુસ્તકો ના રૂપે છે . પરંતુ સડસડાટ ટેક્નલોજી ના આ દૌર મા ,પુસ્તક થોડું આઉટડેટેડ ગણવા લાગ્યું છે . ભજન કીર્તન કરવા માં વળી મોર્ડન ઈમેજ ને ઠેસ પહોચવાની ભીતિ છે . એકજ ઉપાય વધ્યો છે અને તે છે ‘આધ્યાત્મિક ગુરુ’ . બીજા શબ્દો માં કહીએ તો ‘બાબાઓ ‘ .

પ્રાચીન ઋષિમુનીઓ ના આધુનિક અનુંપાત્રો જેવા બાબાઓ, બધી જ કળા ઓ માં પારંગત છે . આજનો ‘બાબો’ કોઈ એક ધર્મ ગ્રંથ , કે ધર્મ પુરતો સીમિત નથી. અરે એ તો સંન્યાસી હોવા પ્રત્યે  પણ સીમિત નથી . કોઈ પણ કળા શીખવા માટે બાબા પાસે જવું અનિવાર્ય બનતું જાય છે . અત્યારસુધી શીખવવામાં આવતું હતું કે શરૂઆત કરો , પ્રયત્નો કરો , મહેનત કરો , લગન રાખો અને સફળ થાઓ . હવે એવું નથી રહ્યું . શરૂઆત કરો , થાય તેટલા પ્રયત્ન કરો , અને સફળતા ના મળે તો સોલ્યુસન માટે પહોચી જાઓ બાબા પાસે . આધુનિક સમય ના દરેક પ્રોબ્લેમ નું અલ્ટીમેટ સોલ્યુસન એટલે ‘બાબા ‘. બાળકો નથી થતા ..? બાબા ઉપાય બતાવશે . કેટલાક કિસ્સાઓ માં તો બાબાઓ દ્વારા  તન મન ધન થી મદદ થતી હોય છે . ધન જે તે સ્ત્રી ના ઘરવાળા ખર્ચશે , તન ની સેવા બાબા તરફથી , અને મન નું મોત જે તે સ્ત્રી નું . સાસુ-વહુ ના જગડા , ભાઈ-ભાઈ ની તકરાર , ભાગીદારી ની માથાકૂટ .... સોલ્યુસન ..! બાબા . નોકરી નથી મળતી ..? ધંધો નથી ચાલતો ..? માળો બાબા ને . પછી તમારો ધંધો ચાલે ન ચાલે ,બાબા નો ધંધો હીટ છે . પૈસા લઇ ને પણ ,  બે ચાર સુવાક્યો , સુફિયાની સલાહો ,  ભગવાન માં શ્રદ્ધા રાખવાની વાતો કરતા , વ્રત ઉપવાસ રાખવા ના ઉપાયો બતાવતા હતા ત્યાં સુધી ઠીક હતું . પણ ... કેટલાક નિર્મૂળ બાબાઓએ તો ‘છેલ્લે પાણીપુરી ક્યારે ખાધી હતી ?’ જેવા પ્રશ્નો પૂછી , અને ‘રાજધાની એક્સપ્રેસ માં સફર કરો ‘ જેવા ઉપાયો બતાવી ને હદ કરી નાખી છે . આવા બાબા ના દરબારો માં એન્ટર થતો માણસ વધુ કન્ફયુઝ થઇ ને બહાર આવે છે . વળી આવા પ્રશ્નો પૂછવા માટે હજારો રૂપિયા ની ફી વસુલાય છે .

ચિંતા એ વાત ની નથી કે આવા બાબાઓ ના ઠગવેડા પુર જોશ માં ચાલે છે . દુઃખ એ વાત નું છે કે આપણે જ એ ચાલવા દઈએ છીએ –ચલાવીએ છીએ . ‘ત્રણ પગ વાળી ગાય’ કે ‘એકજ જગ્યા એ થી મળેલી ત્રણ ખોપડી ઓ ‘ જેવા વિષય પર આખો એક્સક્લુઝિવ પ્રોગ્રામ બનાવી નાખતી ન્યુઝ ચેનલો પણ ત્યાં સુધી નથી જાગતી ,જ્યાં સુધી આવા કોઈ બાબા મોટો કાંડ ન કરે . અરે આવી જ ૨૪ કલાક ની સમાચાર ચેનલો ના,  પ્રાઈમ ટાઈમ સ્લોટ ખરીદી ને તો આ બાબાઓ પોતાના કાર્યક્રમો અને દરબારો પ્રસારિત કરે છે . રાજકારણ અને કાયદા તંત્ર પણ આવા ઢોંગીઓ ને છાવરે છે.

સર્વત્ર લોલમ લોલ છે એવું સાબિત મારે નથી કરવું , પણ ક્યાંક કઈક ખોટું છે એ નક્કી . કોણ ખોટું છે એની પળોજણ માં નથી પડવું . મારે એ જોવું છે કે ક્યાંક ‘હું ‘ કે મારી નજીક ની કોઈ વ્યક્તિ તો ખોટી નથી ને ..! આ ‘હું ‘ એટલે સમાજ નો પ્રત્યેક  વ્યક્તિ . જો ‘ હું ‘ આવા ગોરખ ધંધા માં માનતો નથી. જો હું આવા ઠગ બાબા ઓ ની કોઈ પ્રવૃત્તિ ને પ્રોત્સાહન આપતો નથી .. તો એક સમય જરૂર એવો હશે જયારે એક તરફ આ બાબાઓ ઉભા હશે , અને એક તરફ આખો સમાજ . ત્યારે ‘બાબા ‘ પોતાની ભૂલો માટે રડતો હશે , પોતાની દયનીય સ્થિતિ વર્ણવતો હશે અને આપણે એને પૂછીશું ....” છેલ્લે પાણીપુરી ક્યારે ખાધી હતી ..?” .

-    મહેન્દ્ર પોશિયા.