આજે ગુજરાત દિવસના પાવન અવસર પર આપને જણાવતા આનંદ થાય છે કે ઝાઝી.કોમ હવે યુનીકોડ ફોન્ટ માં ઉપલબ્ધ છે.
જુના વેબપેજ માટે અહીં કલીલ કરો….. (હિતાથૅ ફોન્ટ હોવા જરુરી છે.)
- You are here:
-
ઘર
-
આરોગ્યગ્રામ
- બાળઉછેર
બાળ ઉછેર
સમસ્યાગ્રસ્ત માતા, સમસ્યાગ્રસ્ત બાળક
- Details
- Written by ડો. રઇશ મણીયાર
- Parent Category: આરોગ્યગ્રામ
- Category: બાળ ઉછેર
બાળકનો માતા પરનો વિશ્વાસ અને પ્રેમ તેમજ એ દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલી સુરક્ષિતતાની લાગણી, એ બાળકના વિકસી રહેલા લાગણી તંત્રની મહામુલી મૂડી છે.
બાળકમાં વિશ્વાસ, પ્રેમ અને સલામતીની લાગણીનો ઉદભવ થાય એ જેટલું જરુરી છે, એટલું જ જરુરી એ પણ છે કે આ લાગણીઓને ઠેસ ન પહોંચે.
માતા ઘણી વાર પોતે સમસ્યાગ્રસ્ત હોય છે. પતિ સાથે કે સાસુ સાથેના સંબંધોમાં તણાવ હોય તો માતા માનસિક રીતે અસ્વસ્થ રહે છે. આવી માતા પોતાના બાળક સાથે કયારેક કઠોર વ્યહવાર કરી બેસે છે. માતાનો બદલાતો મૂડ બાળક પામી તો શકે છે, પરંતુ બાળક એ જીરવી શકતું નથી. સદા પ્રેમ અને હુંફ આપનારી માતા, એકાએક અનપેક્ષિત, રીતે પોતાની સાથે કઠોર રીતે વર્તે તો બાળક મૂંઝાઇ જાય છે. બાળકને સતત પ્રેમ અને સલામતીની અપેક્ષા હોય છે. એવામાં માતા તરફથી રુક્ષતાનો અનુભવ થાય તો બાળક એ સ્વીકારી શકતું નથી.
Read more: સમસ્યાગ્રસ્ત માતા, સમસ્યાગ્રસ્ત બાળક Add new comment
બાળક અને માતા વચ્ચેનું બંધન
- Details
- Written by ડો. રઇશ મણીયાર
- Parent Category: આરોગ્યગ્રામ
- Category: બાળ ઉછેર
જન્મેલું બાળક મહદંશે ના સમજ હોય છે. પોતાની જૈવિક ક્રિયાઓ સિવાય બીજી કોઇ સમજ એનામાં હોતી નથી. ભૂખ, તરસ, ઠંડી, ગરમી અને પીડા સિવાય બીજી વિશેષ અનુભુતિઓ એને થઇ શકતી નથી. જેમ જેમ બાળક મોટું થાય છે, તેમ તેમ એ પોતાની આજુ બાજુના વાતાવરણથી અનુભવી ગ્રહણ કરતું રહે છે. નવું જન્મેલું બાળક જોઇને, સાંભળીને, ર્સ્પશીને, સંૂઘીને, ચાખીને પોતાના અનુભવોનું ભાથું એકઠું કરે છે. વિશ્વમાં બે મહિના ગાળ્યા બાદ માતાના ચહેરા સાથે એનું અનુસંધાન સંધાઇ જાય છે. એ ચહેરાને બાળક ઓળખી શકે છે. આ સમયે પોતાની આસપાસના વિશ્વના મૈત્રી સભર વાતાવરણથી પ્રસન્ન થયેલું બાળક અજાણી વ્યકિત સામે પણ સ્મિત ફરકાવવા જેટલુ ઉત્સાહિત હોય છે.
જન્મ સમયે બાળક બિલકુલ પરાવલંબી હોય છે. દર બે ત્રણ કલાકે દૂધ માટે બાળકને માતાનો આધાર લેવો પડે છે. ઝાડો પેશાબ થાય ત્યારે પણ સ્વચ્છ થવા માટે માતાનો આધાર લેવો પડે છે. ઠંડી કે ગરમી અનુસાર કપડાં ઓઢાડવાં કે દૂર કરવાં માટે પણ બાળકે બીજા પર આશ્રિત રહેવુૂં પડે છે.
જે બાળક પાસે છે તે આપણી પાસે નથી.
- Details
- Written by ડો. રઇશ મણીયાર
- Parent Category: આરોગ્યગ્રામ
- Category: બાળ ઉછેર
તમે કોઈવાર નવાં જન્મેલાં બાળકની આંખો માં તાકીને જોયુ છે? નવુ જન્મેલું બાળક બધાએ જોયું હોય. એની આખોમાંથી શું ડોકાય છે? જો બે જ શબ્દોમાં એ રજૂ કરવાનું હોય તો કહી શકાય કે નવજાત બાળકની આંખોમાં ભારોભાર વિસ્મય અને નિર્દોષતા ડોકાય છે. પોતે જે સંસારમાં આવી પડયું છે, આ શું છે કેવું છે ? એ જાણવામાણવા અને પ્રમાણવા માટે એની આંખોમાં વિસ્મય છે. જે સમયસર કુતુહલ અને જિજ્ઞાસાનું રુપ લે છે. આ વિસ્મય, આ કુતુહલ અને આ જિજ્ઞાસા જ જ્ઞાનનો પાયો છે. આ વિસ્મયની મુડીના આધાર પર જ બાળક જ્ઞાન મેળવે છે. શિક્ષણ મેળવે છે. બોદ્ધિક રીતે સંપન્ન થાય છેે. વિસ્મયનો યોગ્ય વિકાસ બાળકને જ્ઞાની, વિદ્વાન કે પ્રબુદ્ધ બનાવે છે અને વિસ્મયનો નાશ કે અભાવ બાળકને નીરસતા, કંટાળો, આળસ અને સ્થગિતતાનો અનુુભવ કરાવે છે.
બાળકની બીજી મુડી છે એની નિર્દોષતા, એનુ ભોળપણ. દરેક વ્યકિત જન્મે છે ત્યારે નિર્દોષતા કે ભોળપણનો ભંડાર લઇ ને જન્મે છે. ચાલાકી, ખટપટ, અભિનય, લુચ્ચાઇ, સ્વાર્થ, સકીર્ણતા કે મલિનતા જન્મજાત હોતા નથી. જીવનભર બાળક ભોળપણ અને નિર્દોષતાના ભોગે આ બધા ગુણો? શીખતું રહે છે. આજે આપણે જે પ્રકારનું જીવન જીવીએ છીએ એમાં કોનું ભોળપણ અક્ષુણ્ણ રહી શકે? કોની નિર્દોષતા અખંડ રહી શકે?
મા બાપના વણસેલા સંબંધોની બાળકના માનસિક વિકાસ પર શું અસર થાય?.
- Details
- Written by ડો. રઇશ મણીયાર
- Parent Category: આરોગ્યગ્રામ
- Category: બાળ ઉછેર
પતિ પત્ની વચ્ચે વધુ બોલાચાલી થતા હોય તો વડીલો કહેતાં હોય છે, તમારાં બાળકો મોટાં થયા, હવે તો ઝઘડવાનું બંધ કરો!
મા બાપના વણસેલા સંબંધોની બાળકના માનસિક વિકાસ પર ખરાબ અસર થાય, એવું તો સૌ કોઈ સ્વીકારે છે. પરંતુ આપણી ભૂલ ભરેલી માન્યતા એ છે કે બાળકો થોડા મોટાં થાય, પછી આ માનસિક અસર થાય છે. નાનાં બાળકને તો માબાપના સંબંધોની ખબર ન પડે. સત્ય હકીકત જરા જુદી છે.
બાળક જન્મે છે ત્યારથી સંપૂર્ણ પણે માતા પર આધારિત હોય છે, પરાવલંબી હોય છે. બાળકની ભૂખ, તરસ, ટાઢ, ગરમી, પીડા જેવી તકલીફ માતા સાથે આત્મીયતા બંધાય છે અને માતાના સ્પર્શમાં રહેલી હૂંફ, હાવભાવમાં રહેલું વ્હાલ અને અવાજમાં રહેલી ઊર્મિને બાળક ઓળખતું થાય છે. હવે જયારે જયારે આ બાળકના માબાપ વચ્ચે ઝઘડો થાય છે ત્યારે માતા બાળકને સ્પર્શ, હાવભાવ અને અવાજ દ્વારા પૂરક ઉમળકાથી પ્રેમ આપી શકતી નથી.
બાળકો, શિસ્ત અને શિક્ષાની વાત
- Details
- Written by ડો. રઇશ મણીયાર
- Parent Category: આરોગ્યગ્રામ
- Category: બાળ ઉછેર
User Rating: 3 / 5
સામાન્ય રીતે ‘સ્વસ્થ’ નો અર્થ આપણે ‘’બિમારીથી મુકત’’ એવું કરીએ છીએ. પરંતુ શું ‘સ્વસ્થ ‘ શબ્દ માત્ર એટલું જ સુચવે છે? ‘સ્વ’ એટલે પોતે અને ‘સ્થ’ એટલે રહેવું પોતાનામાં ( કાબુમાં નિયમનમાં) રહેવું એટલે જ સ્વસ્થ હોવું. એ રીતે જોતા શિસ્તમાં રહેવું. સંયમથી રહેવું એ પણ સ્વાસ્થની નિશાની કહેવાય. શિસ્તના પાઠ બાળપણથી શરૂ થાય છે. ઘણાં મા બાપ બાળકને શિસ્ત ન શીખવીને સમસ્યા સર્જે છે અને ઘણાં મા બાપ અનુચિત શિક્ષા કરીને સમસ્યા સર્જે છે.આ લેખમાં પ્રસ્તુત છે,
બાળકો, શિસ્ત અને શિક્ષાની વાત. . . .
શિસ્ત એટલે શું ?
શિસ્ત એટલે ડિસીપ્લીન એટલે યોગ્ય વર્તન અને વ્યવહારની તાલીમ.
ડિસીપ્લીનની તાલીમ શામાટે જરૂરી છે ?
