સદા અને સર્વત્ર સૌનું કલ્યાણ થાઓ

આશ્રમ-પ્રયોગાત્મક મંત્ર પદ્ધતિ-૪૧ થી ૬૦ 


૪૧. પાંચે તેજ રૂપી અગ્નિઓ પ્રાણ દ્વારા મસ્તકના સપ્ત દ્વાર વાટે બહાર નીકળીને દિવ્ય શક્તિ રૂપે 
સાધકને છાઇ દે છે, આવરી લે છે.  પ્રાણમાંથી નીકળેલી ક્રિયા શક્તિ રૂપી આ પ્રથમ સિદ્ધિ કે 
શક્તિ છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૧૨)

૪૨. જે મંત્રનો જે દેવ હોય તે દેવનું વારંવાર મંત્ર સાથે સ્મરણ કરતા હોવાથી તે દેવ પ્રસન્ન થઇને
પોતાનામાં રહેલી ઇચ્છા શક્તિ સહિત સાધકના મનમાં રમી જાય છે.  અને સાધકની ઇચ્છાઓની
સફળતામાં સહયોગ આપે છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૧૨)

૪૩. મંત્રના જે ઋષિ હોય તે ઋષિનું પણ વારંવાર સ્મરણ કરતા હોવાથી મંત્ર દ્રષ્ટા ઋષિ, જેમનામાં
મંત્રનું રહસ્યાત્મક જ્ઞાન સંપૂર્ણપણે અંતર્નિહિત હોય છે તે ઋષિ પ્રસન્ન થઇને સાધકના મસ્તકમાં
વિરાજમાન થાય છે અને સાધકના અહંકાર તથા જ્ઞાન કે વિચાર શક્તિ ઉપર અધિકાર મેળવે છે.  
તથા સાધકનું કલ્યાણકારી માર્ગમાં સંચાલન કરીને સાધક સહિત બીજા ઘણાંનું કલ્યાણ સાધે છે.   
(જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૧૨)

૪૪. કોઇ પણ વેદિક મંત્રના ઋષિ, દેવ અને છંદ સાથે પરિચિત થઇને જપ કરતા રહેવાથી મંત્ર 
સિદ્ધ થાય છે.  મંત્ર સિદ્ધિ પછી સંકલ્પાત્મક વિનિયોગ વડે મંત્રનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે.  
આ પ્રયોગ વિધિઓ પણ સાધકની રુચિ, પ્રકૃતિ, સંસ્કાર અને અધિકાર અનુરૂપ પૃથક્ પૃથક્ 
હોય છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૧૩)

૪૫. ગાયત્રી મંત્રના ઉદાહરણ સહિત મંત્ર વિજ્ઞાન વિષે લખું છું.  ગાયત્રી મંત્રમાં ત્રણ પાદ 
અને ચોવીસ અક્ષરો છે. પ્રથમ પાદ ‘ૐ તત્ સવિતુર્ વરેણ્યમ્’ માં ‘ૐ’ એક અક્ષર બે માત્રા
છે; ‘તત્’ એક અક્ષર બે માત્રા છે; ‘સ’ અને ‘વિ’ લઘુ હોવાથી એક એક અક્ષર અને એક એક
 માત્રા છે; ‘તુર્’ ગુરુ હોવાથી માત્રા બે પણ અક્ષર એક છે; ‘વ’ એક અક્ષર એક માત્રા છે;
‘રેણ્’ ગુરુ હોવાથી અક્ષર એક અને માત્રા બે છે.  ‘યમ્’ ગુરુ હોવાથી માત્રા બે અક્ષર એક છે.  
આ પ્રમાણે પ્રથમ પાદમાં આઠ અક્ષર અને તેર માત્રા છે.  દ્વિતીય પાદ ‘ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ’ છે. 
તેમાં પણ લઘુ ગુરુ મળીને આઠ અક્ષર અને તેર માત્રા છે.  તૃતીય પાદ ‘ધિયો યો ન: પ્રચોદયાત્’ છે. 
તેમાં પણ આઠ અક્ષર અને તેર માત્રા છે.  સંપૂર્ણ મંત્રમાં ચોવીસ અક્ષર અને ઓગણચાળીસ માત્રા છે.
(જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૧૩)
વધુ વાંચો... Add new comment

સદા અને સર્વત્ર સૌનું કલ્યાણ થાઓ

૨૧. કોઇ પણ મંત્રોચ્ચારમાં 1. ઉદાત્ત, ૨. અનુદાત્ત ૩. સ્વરિત સ્વર, હ્રસ્વ, દીર્ઘ, પ્લુત માત્રા અને ૪. બળ 
એટલે ઉચ્ચારણ વખતે અક્ષર ઉપર આપવામાં આવતો ભાર આ ચાર બાબતો વિષે ધ્યાન રાખીને સારી 
રીતે મંત્રોચ્ચાર કરવામાં આવે તો તેના આંદોલનો પાંચે પ્રાણ મારફતે શરીર, વાણી, મન અને બુદ્ધિની 
શુદ્ધિ કરે છે.  પરંતુ ભાવના શુદ્ધિ અને વિચાર શુદ્ધિ માટે મંત્રોના અર્થ ચિંતનની આવશ્યક્તા 
હોય છે.  અથવા તો વારંવાર વિનિયોગનું આવર્તન કરવાની જરૂર હોય છે.  અર્થાત્ આ મંત્ર જપ પાછળ
 શો હેતુ છે, કઇ ઇચ્છાને કેન્દ્ર  કરીને આ જપ તપ આદિ સાધન કરી રહ્યો છું તેનો વારંવાર સંકલ્પ કરતા 
રહેવાથી ઇચ્છા શક્તિની અભિવૃદ્ધિ થાય છે અને સાથે સાથે ભાવના અને વિચારોને પણ પોષણ મળે છે 
અને તે પ્રમાણે સાધનમાં સફળતા મળે છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૦૭) 
૨૨. મંત્રોચ્ચાર કે શબ્દોચ્ચારમાં પ્રાણની જેમ વાણીની પણ બહુ જ ઉપયોગિતા છે.  કેમકે વાણી વડે 
શબ્દોચ્ચાર થાય છે.  વાણી મુખ્ય સાધન છે.  વાણીના દેવતા એટલે કારણ તેજ હોવાથી આપણે જે 
કાંઇ ખાઇએ છીએ તેમાંથી વાણી સૌથી શ્રેષ્ઠ તત્ત્વને લઇ લે છે કે જે તત્ત્વ શરીર માટે બહુ ઉપયોગી 
હોય છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૦૭)  

૨૩. આપણે જે અન્ન ખાઇએ છીએ તેના ત્રણ વિધાન થાય છે; જે સ્થૂળ ધાતુ છે, તે મળ બને છે, 
જે મધ્યમ છે તે માંસ બને છે અને જે સૂક્ષ્મ છે તે મન બને છે.  આપણે જે જળ પીએ છીએ તેના 
ત્રણ વિધાન છે; સ્થૂળ મૂત્ર થાય છે, મધ્યમ લોહી થાય છે અને સૂક્ષ્મ વડે પ્રાણ થાય છે.  ઘી, તેલ
 જેવા તેજસ તત્ત્વ ખાવાથી, તેના પણ ત્રણ વિધાન થાય છે; સ્થૂળ ધાતુમાંથી હાડકાં બને છે.  
મધ્યમ માંથી મજ્જા એટલે અસ્થિના પોલાણમાં રહેલું સત્ત્વ બને છે.  અને અણિષ્ઠ એટલે સૂક્ષ્મ
 તત્ત્વ માંથી વાક્ (વાણી) બને છે.  આમ અન્નમય મન છે, આપોમય પ્રાણ છે અને તેજોમય 
વાક્ છે.   (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૦૮) 

૨૪. જેમ દહીંને મથવાથી અણિમા છે, સૂક્ષ્મ છે તે ઉપર આવે છે.  અને તે ઘી બને છે, તેમજ
 જે અન્ન ખાવાથી, જે સૂક્ષ્મ તત્ત્વ ઉપર ચઢે છે તે મન બને છે.  જળ પીવાથી જે સૂક્ષ્મ છે તે 
ઉપર આવે છે અને તે પ્રાણ થાય છે.  તેજ તત્ત્વ ખાવાથી જે સૂક્ષ્મ છે તે ઉપર આવે છે અને
 તે વાક્ બને છે.  આમ અન્નમય મન છે, આપોમય પ્રાણ છે અને તેજોમય વાક્ છે.  
 (જીવન વિજ્ઞાન પાન ૧૦૮) 
વધુ વાંચો... Add new comment